روش صحیح کاشت نهال و بوته گل محمدی
آشنایی با درختان گل محمدی:
گل محمدی به عنوان یک گیاه زینتی و تجاری معروف و محبوب از خانواده گل رز است.
گل رز که بیش ۲۰۰ گونه گونه در بر میگیرد، یکی از پرطرفدارترین ترین گونه های زینتی در بین ۱۸۰۰۰ گونه ی گیاهی زینتی شناخته شده است.
در سراسر دنیا، گل های رز نماد عشق و پاکی در ازدواج هستند و همچنین جهت مراقبه و دعا استفاده میشود.
همینطور در پارک ها، خانه ها و معابر به جهت زیبا سازی شهری و منازل کاشته میشود.
مصرف دیگر گل محمدی اغلب برای تولید محصولات غذایی، دارویی، آرایشی و عطریات است.
اگر چه منشاء گل محمدی ایران عزیز خودمان است اما سر منشاء عطر گل رز یونان باستان است. هم اکنون در کشورهایی چون بلغارستان، هندوستان و ترکیه نیز کشت میشود. به طور متوسط سالانه بیش از ۱۰ میلیون تن روغن گل سرخ در این ممالک تولید میشود. در میان اصلی ترین تولید کنندگان گل محمدی کشور بلغارستان با توسعه ی این گل از رکورد داران است.
آغاز فرآیند گلاب گیری یا تقطیر گلبرگ های گل محمدی به اواخر قرن هفتم میلادی برمیگردد.
این در حالیست که ایران تا قرن شانزدهم میلادی توانست به مهمترین صادر کننده روغن گل محمدی در دنیا تبدیل شود. پیشینه درختچه ی گل محمدی در ایران به کاشت در استان فارس و دوران هخامنشی برمیگردد و در دوران صفویه به کوهپایه های کاشان برده شد.
در قسمت گل، بخش های مختلفی شامل گلبرگ و دمچه گل وجود دارد. طبق مطالعات انجام گرفته گل ها دارای مواد آلی و تلخ مزه شامل ماده اولیه ی دباغی، روغن چرب و اسید های آلی هستند.
گزارش تجزیه ی مواد گل ها نشان داده که گل محمدی حاوی فنیل اتیل الکل، سیترانلول، غیرآدکان، اتانول گرانیول، اتانول و هزیسوزان است و به خاطر داشتن چنین موادی دارای خواص دارویی فراوانی است.
فنولیک ها طیف گسترده ای از ترکیبات دارویی مانند آنتی اکسیدان ها، اسکنر های رادیکال آزاد، ترکیبات ضد سرطانی، ضد التهابی، ضد تحریک کنندگی و ضد افسردگی است. از جمله اثراتی که خواص گل محمدی میتواند بگذارد اشاره به اثر بر سیستم عصبی، سیستم تنفسی، سیستم قلب و عروق، سیستم گوارشی، اثر زخم ها دارد.
عمر این درخت ۵۰ سال و عمر اقتصادی برداشت آن ۲۵ سال است. درخت بالغ این گل میتواند ارتفاعی تا ۲۲۰ سانتی متر داشته باشد که البته برای سهولت برداشت این درختچه را با هرس به ۱۵۰ تا ۱۸۰ سانتی متر ارتفاع محدود میکنند. برگ های این سبز روشن و دارای ۵ تا ۷ پرچین و سطحی پرزدار هستند. گلبرگ ها نیز به رنگ صورتی تا قرمز کم رنگ و بسیار معطر هستند.
روش های کاشت و تکثیر گل محمدی:
نهال گل محمدی در ایران بسیار مرغوب است و به طور عمده در استان های اصفهان، فارس و آذربایجان شرقی کشت میشود. پرورش این گل بیشتر از مناطق خشک و نیمه خشک انجام میشود. این گل نسبت به کم آبی مقاوم است ولی با این حال آبیاری آن در زمان گلدهی بسیار حائز اهمیت است.
تکثیر گل محمدی به چند روش صورت میگیرد، قلمه زدن گل محمدی، پیوند زدن، خوابانیدن، تکثیر به روش پاجوش و کاشت بذر همگی از روش های تکثیر این گیاه میباشند.
قلمه زدن:
آسان ترین روش تکثیر گل محمدی قلمه زدن آن است. قلمه ها باید از گیاه مادری سالم و بدون آفت تهیه شوند تا قدرت ریشه زنی داشته باشند. این قلمه ها به صورت تهیه میشوند: قلمه های نرم و قلمه های خشبی.
قلمه های نرم از چوب های سبز و نرم گیاه در پایان فصل گلدهی جدا میشوند. طول این قلمه ها باید حدود ۱۰ سانتی متر باشد. روی قلمه ها تعدادی برگ وجود دارد که باید آن ها را جدا کرد. نوع دیگر قلمه ها خشبی یا چوبی است که در پایان فصل گلدهی از ساقه هایی که گل ندارند جدا میشوند. این ساقه ها باید حداقل ۱۵ تا ۲۰ سانتی متر طول داشته باشند. برش باید به صورت شیب دار و از زیر گره ( محل اتصال برگ به ساقه) زده شود.
در فصل پاییز و هنگام هرس زمستانه گیاه با یک چاقوی تمیز قلمه هایی از ساقه ی گیاه اصلی تهیه کنید.
۱. قلمه ها را به هورمون ریشه زایی آغشته کنید.
۲. ۷.۵ تا ۱۰ سانتی متر از طول قلمه ها را در خاک قرار دهید و خاک اطراف آن ها سفت کنید. بستر مناسب قلمه ها مخلوط خاک باغچه و ماسه هست.
۳. گلدان را آبیاری کرده و شرایط مناسب را فراهم کنید. برای این کار میتوانید یک نایلون پلاستیکی روی گلدان بکشید تا رطوبت مورد نیاز تامین شود.
۴. قلمه ها باید به طور منظم آب دهی شوند و هز نور مستقیم آفتاب دور باشند.
۵. بعد از چند هفته قلمه ها ریشه دار میشوند و میتوان آن ها را به گلدان های دیگری منتقل کرد. بهتر است نهال گیاه به مدت یک سال در گلدان نگهداری شود و سپس در باغ یا باغچه کشت شوند.
۶. بعد از کاشت گیاه سریعا آن را آبیاری کنید تا در خاک محکم شود. همچنین بهتر است شاخههای جوان را بعد از دومین یا سومین برگ قطع کنید تا گیاه منشعب شود و شاخه های جدید بدهد.
پیوند:
گل محمدی را میتوان با روش های پیوند شکمی تکثیر کرد. زمان مناسب پیوند گل محمدی از اوایل شهریور تا اواخر مهر است. برای پیوند گل محمدی مراحل زیر را دنبال کنید:
۱. شاخه های گلدار یا غنچه دار انتخاب و از بوته گل جدا کنید. سرشاخه و قسمت انتهایی را جدا کنید تا فقط قسمت میانی بماند. این قسمت همان پیوندک است.
۲. به کمک یک چاقو از قسمت ۱۵ میلیمتر زیر جوانه پوست را جدا کنید به طوری که فقط کمی از قشر چوبی ساقه در زیر جوانه باقی مانده باشد. برش را ۱۵ میلیمتر بالای جوانه ادامه دهید و پوست را بردارید. به این ترتیب پیوندک به شکل بیضی نوک تیز میشود.
۳. برگ های پیوندک را جدا کنید. دقت کنید که ۱ الی ۲ سانتی متر از دمبرگ آن ها روی پیوندک بماند.
۴. روی شاخه ی پایه به کمک چاقو یک شکاف T شکل ایجاد کنید. سپس پیوندک را زیر این شکاف داخل پوست گیاه پایه فرو کنید.
۵. پیوندک را داخل شکاف قرار دهید به طوری که فقط جوانه و دمبرگ بیرون بمانند.
۶. به کمک یک نوار محل پیوند گل محمدی را ببندید تا پیوندک و گیاه پایه بهتر به هم جوش بخورند.
۷. بعد از چند هفته اگر دمبرگ با تماس آرام دست از پیوندک جدا شود، نشان دهنده ی این است که پیوند موفقیت آمیز بوده است.
خوابانیدن:
یک روش دیگر تکثیر گیاه گل محمدی، خوابانیدن ساقه است. در این روش باید ابتدا تعدادی شاخه بلند و نسبتا نرم انتخاب کنید. آن ها را خم کرده و روی خاک قرار دهید و رویشان خاک بریزید. بعد از مدتی ساقه ها ریشه دار میشوند. بعد از ریشه زایی میتواند آن ها را از گیاه مادری جدا کنید.
تکثیر به کمک پاجوش:
از این روش برای تکثیر گونه های وحشی استفاده میشود. هر گیاه مادری به صورت میانگین ۲۰ تا ۶۰ پاجوش میدهد. پاجوش ها رشد سریعی دارند. پس از ۳ تا ۴ سال میتوان از پاجوش های گیاه استفاده کرد. برای این کار پاجوش هایی ریشه دارند از گیاه مادر جدا میکنند و آن ها را جداگانه کشت میدهند. پاجوش ها بهتر است در اوایل فصل بهار و قبل از جوانه زنی کاشته شوند. بعد از کاشت بلافاصله آبیاری ی انجام میشود.
کاشت بذر:
انواع گل محمدی خودرو در زادگاه طبیعی خود به روش بذر تکثیر میشوند. به این ترتیب که میوه های رسیده باز میشوند و دانه ها به اطراف پراکنده شده و رویش پیدا میکنند. میتوان بذر ها را به روش دستی جمع آوری کرده و در خاک کاشت. قبل از کاشت بذر ها برای شکستن خواب بذر آن ها را به مدت ۳۰ دقیقه در اسید سولفوریک ۷۰ تا ۸۰ درصد تیمار میکنند و سپس شست و شو میدهند. همچنین برای اینکه بذر ها آماده کاشت شوند لازم است یک دوره سرمادهی را بگذرانند. این روش به دلیل اینکه باعث تفرق صفات گل میشود، چندان مرسوم نیست. کاربرد کاشت بذر تولید واریته های جدید از گل است.
اصول کاشت نهال گل محمدی:
اصول کاشت باید قبل از اقدام به خرید نهال آغاز شده و تا زمان کاشت ادامه داشته باشد. حال به شرح این اصول میپردازیم.
_ آنالیز خاک پیش از کاشت:
آزمایش آنالیز خاک باید پیش از خرید و کاشت نهال انجام گیرد، انجام این آزمایش با هدف داشتن آگاهی در رابطه با بافت خاک، اسیدیته ی خاک و میزان عناصر غذایی و ماده ی آلی موجود در خاک انجام میشود. با داشتن اطلاعات در این موارد میتوانید شرایط فیزیکی خاک را حدالامکان تا زمان کاشت نهال اصلاح نمایید.
در نظر داشته باشید که خاک لومی با اسیدیته ی خنثی و میزان کافی از هوموس و مواد آلی و مواد غذایی مکفی برای کاشت نهال گل محمدی بسیار مناسب است، بنابراین در صورتی که خاک زمین مورد نظر شما با شرایط ایده آل مغایرت داشتهباشد باید سعی کنید این مغایرت ها را اصلاح نمایید.
بیشتر بخوانید : روش های پیوند درخت انار
_ آمادهسازی زمین برای کاشت:
در بخش قبلی دریافتند که هر گونه مغایرت در شرایط ایده آل میتواند در بهره برداری و کیفیت گل تولید در آینده تاثیرگذار باشد، بنابراین در مرحلهی آماده سازی زمین برای کاشت نهال گاهی اوقات ممکن است که خاک زمین مورد نظر شما نیاز بداخلاق داشته باشد، مثلا در زمین هایی که خاک شنی دارند رس و در زمین هایی که خاک رسی دارند خاک با بافت سبک و کود پوسیده اضافه میشود.
در خاک هایی که اسیدیته در شرایط قلیایی باشد اسیدهای کشاورزی مجاز و در خاک هایی که اسیدیته باشند به میزان مناسب آهک استفاده میشود و بنابراین شرایط اسیدیته ی خاک باید قبل از کاشت نهال گل محمدی اصلاح شود.
علاوه بر این موارد اصلاح میزان مواد و عناصر غذایی موجود در خاک نیز باید متناسب با نیاز نهال گل سرخ باشد، در نظر داشتهباشید که کاشت نهال محمدی در زمین فقیر و کود ندادن به میزان مناسب میتوان شروع در گلدهی نهال را با تاخیر مواجه سازد حتی اگر نهال گل محمدی زود بازده را برای احداث باغ خود انتخاب کرده باشید.
_ حفرچاله:
یکی دیگر از اقداماتی که باید در زمان آماده سازی زمین برای کاشت انجام داد حفر چاله برای کاشت نهال است، در درجه اول باید به زمان حفر چاله دقت داشته باشید، توصیه میشود که در مناطق پر باران و یا پر باد چاله ها را نزدیک به زمان کاشت نهال حفر کنید تا ریزش های جوی و یا وزش باد نتواند بر عمق و اندازه ی چاله تاثیر بگذارد.
نکته ی دومی که باید در زمان کاشت نهال در نظر داشته باشید عمق چاله برای کاشت نهال گل محمدی است، چاله ی عمیق و یا چاله ی کوچک هر دو به یک اندازه میتواند سبب کاهش در رشد و تاخیر در گلدهی شود، توصیه میشود چاله ای با عمق ۴۵ تا ۵۰ سانتی متر حفر کنید.
این عمق چاله به ریشه های نهال گل محمدی فضای کافی برای رشد را خواهد داد و از طرفی زهکش مناسب برای زهکش شدن آب آبیاری را فراهم خواهد کرد، فراموش نکنید که ریشه ی نهال گل محمدی از خاک خیس بیزار است اما علاقه ی زیادی به خاک مرطوب دارد و این شرایط تنها در خاک زهکش دار و البته در چاله ی کاشت با عمق مناسب ایجاد میشود.
نکته ی نهایی که باید در زمان حفر چاله در نظر داشتهباشید فاصله ی چاله ها از یک دیگر است، فاصله ی کم مانع از عبور و مرور راحت کارگران در باغ و دشواری در عملیات برداشت، سایه اندازی بوته ها برهم، افزایش رطوبت در شاخ و برگ بوته های گل محمدی و در نهایت افزایش شیوع آفات و بیماری ها در باغ گل محمدی خواهد شد.
در نظر گرفتن فاصله ی زیاد نیز علاوه بر اینکه امکان بهره برداری حداکثری از امکانات مورد استفاده را کم میکند، سبب آفتاب سوختگی بوته های گل محمدی در اوقات گرم روز خواهد شد، بنابراین توصیه میشود با توجه به رقم انتخابی و میزان هرسی که در برنامه ی باغبانی خود دارید فاصله ی مناسب را بین چاله ها در نظر بگیرید. به طور کلی در نظر گرفتن فاصله ی دو تا دو ونیم متر مناسب خواهد بود.
_ کاشت نهال:
در زمان کاشت نهال مخلوط کود دامی پوسیده و کود شیمیایی در صورت نیاز را آماده کنید، آماده سازی کود و تشخیص نوع کود و مقدار آن باید براساس آنالیز آزمایش تجزیه ی خاک صورت پذیرد، علاوه بر آماده سازی کود باید مقداری مخلوط پرالیناژ که حاوی آب، خاک رس و سموم قارچ کش است را آماده کرده و در کنار خود داشته باشید.
در زمان کاشت بابد چند اقدام مهم روی نهال گل محمدی انجام دهید:
اول: هرس ریشه های آسیب دیده و بیمار و هرس شاخه های شکسته و آسیب دیده.
دوم: پرالیناژ نهال با فرو بردن ریشه و طوقه ی نهال گل محمدی در محلول پرالیناژ.
سوم: قرار دادن نهال درون چاله ی کاشت و ریختن خاک نرم درون چاله و در لایه ی آخر در زمان پر کردن چاله خاک را با مخلوط کودی که آماده کرده اید و درون چاله بریزید.
چهارم: هرس سر برداری به منظور فرم دهی به بوته ی گل محمدی در سال های آینده.
پنجم: در صورتی که نهال در منطقه ی بادخیز کاشته شده و باد شکن اطراف باغ وجود ندارد باید حتما نهال را با قیم در زمین محکم کنید، انتهای قیم را درون چاله ی کاشت نهال قرار داده و در صورت نیاز در چند قسمت نهال را به قیم با ریسمان یا پارچه ببندید.
زمان کاشت گل محمدی:
بهترین زمان برای کاشت گل محمدی بستگی به منطقه ای که قرار است کاشت در آن انجام گیرد، دارد. به این صورت که اگر قصد کاشت و نگهداری گل محمدی را در مناطق گرمسیر و معتدل دارید، بهتر است گل محمدی را در فصل زمستان بکارید و اگر قصد کاشت گل محمدی در مناطق سردسیر دارید، بهترین زمان جهت کاشت در اوایل بهار میباشد.
همچنین اگر میخواهید کاشت گل محمدی را در باغچه یا گلدان انجام دهید؛ بهترین زمان از ماه بهمن، اسفند و یا در اوایل بهار است، اما معمولا توصیه میشود، گل محمدی در فصل زمستان کاشته شود.
نحوه ی کاشت گل محمدی:
جهت کاشت گل محمدی در باغچه یا گلستان، نکته ای که باید در نظر گرفت، این است که کاشت گل محمدی را به دو صورت میتوان انجام داد: روش آب و روش دیمی. هر کدام از این روش ها بستگی به گونه ی مورد نظر گل محمدی داردکه انتخاب میکنید. روش دیمی در ارتفاعات انجام میشود و این گونه روش کاشت نیاز به آبیاری مستقیم ندارد و عمدتا آبیاری توسط بارندگی متناوب و سالیانه انجام میگیرد.
_ کاشت به روش آبی:
در روش آبی اگر فاصله ی گودال ها سه در یک متر باشد، سه هزار گودال میشود، اگر فاصله ی گودال ها سه در دو متر باشد ۱۵۰۰ گودال خواهید داشت. اما باز هم فاصله های میان آن ها سلیقه ای است. معمولا در فاصله ی سه در یک متر سریع تر بازدهی میدهد. اما مسلما به آب و کود بیشتر و خاک غنی تری نیاز است و در سن های بالا هم این نیاز دیده میشود.
_ کاشت به روش دیمی:
در روش دیمی خانواده گل های رز مخصوصا گل محمدی معمولا به صورت خودرو رشد میکنند. در این گونه از گل محمدی سرمای شدید آسیب جدی به گل محمدی وارد نمیکند. این موضوع سبب شده است تا خرید نهال گل محمدی دیم بسیار رایج شود.
این گونه گل محمدی به طور معمول، یک بار در سال گل میدهد، اما با توجه به چهار فصل بودن کشور ایران، میتوان این نهال ها را در نقاط مختلف ودر شرایط گوناگون کشت داد. برای کاشت گل محمدی دیمی، اگر فاصله ی بوته ها سه در چهار متر باشد نزدیک ۹۰۰ گودال نیاز میباشد، فاصله چهار در چهار متر ۶۵۰ گودال و فاصله سه در سه نزدیک ۱۱۰۰ گودال تقریبا باید ایجاد کرد. فاصله ی بین گودال ها برحسب میزان بارندگی سالیانه و مرغوبیت خاک میباشد و هر کدام نوع خاص خود را دارد.
دما مناسب برای گل محمدی:
درجه حرارت در حدود ۱۵ تا ۲۰ درجه سانتی گراد برای غنچه دهی لازم است. درجه حرارت زیاد و باد های گرم خشک، باعث رسیدن و باز شدن پیش موعد گل ها و کاهش دوره ی گلدهی و کم شدن ترکیبات اسانس گل میشود.
درجه حرارت ۵ تا ۱۵ درجه سانتی گراد، تعداد گل های دارای اسانس خوب را تضمین میکند. درجه حرارت بسیار کم در شب مانع گلدهی میشود و حرارت بالای ۲۰ درجه سانتی گراد، سنتز و تولید اسانس را افزایش میدهد.
یخبندان در هنگام تشکیل جوانه گل یا رشد رویشی اولیه، باعث خسارت میشود. به طور عمده قسمت های بالغ گیاه، به سرما و یخبندان مقاوم هستند.
قبل از کاشت این گل باید به مواردی مانند ارتفاع مناسب برای کشت و آماده سازی زمین توجه ویژه ای داشت.
* ارتفاع مناسب برای کاشت درختچه ی گل محمدی:
گلستان های موجود در ارتفاعات و شیب های شمالی، در مجموع از نظر کمی و کیفی، محصول بهتری تولید میکنند. در مناطق گرمسیری، کشت گل محمدی فقط در ارتفاعات بالاتر موفق بوده است.
این گیاه در ارتفاع ۱۶۰۰ متری اصفهان و تا ارتفاعات بیش از ۲۳۰۰ متر از سطح دریا نیز رشد خوبی دارد. مناطق تولید انبوه آن به طور عمده در ارتفاعات بیش از ۱۹۰۰ متر واقع است. اسانس گل ها در ارتفاعات بالاتر، از کیفیت بیشتری برخوردار است.
در نهالستان [یشیل نهال] به ارائه بهترین و باکیفیتترین نهالها افتخار میکنیم. هدف ما کمک به شما در ایجاد باغها و مزارع سرسبز و پربار است. در مجموعه ما میتوانید انواع نهالهای میوه، درختان زینتی، و گیاهان مختلف را پیدا کنید.
برای کسب اطلاعات بیشتر، مشاهده محصولات متنوع، و دریافت مشاوره تخصصی، شما را دعوت میکنیم تا به صفحه اصلی نهالستان ما سر بزنید. در این صفحه میتوانید تمامی اطلاعات مورد نیاز برای خرید نهال گل محمدی یا قیمت نهال گل محمدی و انگور و ... های باکیفیت را به دست آورید و با اطمینان کامل خرید کنید.
منتظر حضور شما هستیم تا تجربهای بینظیر از خرید نهال داشته باشید و به باغ یا مزرعه خود جان تازهای ببخشید.