هرس درختان و نهال زرشک
آشنایی به درختان زرشک:
زرشک با نام علمی berberis vulgaris اصالت در کشور های آسیایی، آفریقایی و اروپایی دارد.
ایران یکی از مهم ترین تولیدکنندگان این نهال است که سهم زیادی از تولید این دانه خوراکی را از آنِ خود کرده است. زرشک بومی مناطق معتدل و نیمه استوایی اروپا، آسیا، آفریقا و آمریکای شمالی و جنوبی است. در ایران دو نوع زرشک دانه دار و بی دانه در گستره ای از مناطق خراسان، سمنان، تهران، آذربایجان، کرمان، اصفهان و فارس می‌روید.
نوع بی دانه زرشک به دلیل استفاده ی غذایی و دارویی متعدد، در ایران از نظر تجاری اهمیت بالایی یافته و به صورت درختچه ای بومی از گذشته های دور کشت میشده است. زرشک به دلیل خواص معجزه آسایی درمانی زیاد، گستره ی مقاومت در برابر شرایط نامناسب آب و خاک و نقش آن در صنعت و اثر زیست محیطی مهمی دارد، جز درختان میوه است.
درختچه ای به ارتفاع کم تر از ۲ متر با شاخه های خاکستری رنگ است. برگ های درختچه ی زرشک به شکل تخم مرغی، سر نیزه ای یا اره ای ۴ تا ۵ سانتی متر به مراتب بلندتر از خارها و دارای دمبرگ هستند. گل ها در زرشک دارای ۶ گلبرگ، ۶ کاسبرگ و ۶ پرچم است.
زرشک گیاهی بی دانه و خودگشن است و تشکیل میوه در این درختچه براساس بکرزایی تحریکی (تولید میوه بدو عمل لقاح و از طریق تحریک مادگی) است.
زرشک گیاهی اقلیم معتدل خشک و نیمه خشک است.
برای تولید میوه کافی و عملکرد بالا به یک محل آفتابی با جریان هوای خوب احتیاج دارد. رشد رویشی این گیاه در دمایی حدود ۱۵ تا ۱۸ درجه سانتی گراد در ماه های فروردین و اردیبهشت و گلدهی آن در دمای ۱۹ تا ۲۳ درجه شروع میشود.
امکان کاشت نهال زرشک در بهار وجود دارد، اما باغداران اواسط فصل پاییز یا اوایل زمستان را بهترین زمان برای کاشت این درخت می‌دانند. درختچه ی زرشک پس از رشد در سن ۳ تا ۴ سالگی شروع به باردهی کرده و معمولادماه های اول سال زمان اصلی رشد رویشی این درخت است.
بساری از انواع زرشک بی خطر هستند اما با این حال ممکن است زرشک سبب بروز آلرژی در حیوانات شده و عوارض گوارشی در پی داشته باشد.
خواص زرشک:
سبوس و ریشه ی زرشک حاوی مواد شیمیایی به نام آلکالوئید ایزوکوئینولین است. این ترکیبات دارای خواص آنتی بیوتیکی است و برخی از آن ها باعث پایین آوردن تب، کاهش تورم و فشارخون شده و به تنظیم ضربان قلب و انقباض عضلات قلب کمک می‌کند.
برای برطرف کردن سوزش ادرار مفید است.
واریس را درمان می‌کند.
نقرس و روماتیسم را برطرف می‌کند.
بی اشتهایی را برطرف می‌کند.
اعمال دستگاه گوارش را منظم می‌کند و سوء هاضمه را از بین می‌برد.
برای درمان زردی و یرقان موثر است.
آن هایی که مبتلا به ورم طحال هستند می‌توانند برای معالجه از این گیاه کمک بگیرند.
برای معالجه بواسیر نافع است.
برای شست‌وشوی چشم، میتوان از جوشانده ی ریشه و ساقه ی زرشک استفاده کرد.
برگ آن اسهال های مزمن را درمان می‌کند.
برگ زرشک دارای مقدار زیادی ویتامین c میباشد.
ود مواقع آنژین و گلودرد، دم کرده ی برگ زرشک را غرغره کنید.
مصرف زیاد زرشک و یا ساقه و برگ آن برای بانوان باردار مناسب نیست.
میان مصرف بالای این گیاه به مدت طولانی میت اند سبب ناراحتی معده و روده ها شود و جذب ویتامین B کافی در بدن را مشکل می‌کند.
جویدن برگ زرشک، باعث محکم شدن لثه و دندان میشود.
به سبب الکالوئید بربرین موجود در آن قادر به درمان اعتیاد به تریاک است. و به ترک اعتیاد معتادان کمک می‌کند. مضاف بر اینکه این اثر بخشی در حیوانات آزمایشگاهی که به طور مصنوعی به مرفین معتاد گردیده بودند به اثبات رسیده است.
مصرف طبی زرشک به دوره مصر باستان میرسد که فراعنه و ملکه ها این گیاه را با تخم رازیانه به منظور درمان طاعون مصرف می‌کردند. امروزه، گفته میشود این گیاه درد مفصلی، روماتیسم ، تورم ناگهانی پسوریازیس را تسکین میبخشد.
اروپایی ها و آمریکای شمالی از آن برای رنگ آمیزی لباس استفاده می‌کردند.
اشکال موجود زرشک در شکل چای، کپسول، عصاره ها، مایع یا تنتورها و یا پماد موضعی عرضه میشود.
اگر زرشک به صورت صحیح استفاده شود ماده دارویی بی خطری است اما در صورت باردار بودن از مصرف آن اجتناب ورزید. تداخل های احتمالی میزان مصرف بالای این گیاه به مدت طولانی می‌تواند سبب ناراحتی معده و روده ها شود.
در رابطه با نهال بیشتر بخوانید : مزایا و معایب گردو تویسرکان
هرس درختان زرشک:
هرس کردن
یکی از مهم ترین شیوه های نگهداری ارقام نهال زرشک
است که علاوه بر بالا بردن عمر اقتصادی درختان، مزایای میوه‌های برای سلامتی و بقای گونه دارد.
بارزترین نکته در رابطه با هرس درخت زرشک این است که هر شاخه درخت بالغ زرشک در طول همر خود تنها یک بار به بار خواهد نشست و این خاصیت ذاتی این نهال میباشد. اکنون دیگر متوجه می‌شوید که چرا محصولات تازه زرشک در بازار به صورت خوشه ای و با شاخه عرضه میشوند. عرضه زرشک تازه با شاخه در بازار فروش دو دلیل دارد:
اولا میوه مدت زمان بیشتری تازه خواهد ماند، ثانیا در هنگام برداشت محصول، زرشک با شاخه برداشت میکنند که همزمان عملیات هرس گونه را نیز انجام داده باشند، زیرا اغلب باغداران با تجربه می‌دانند که سال بعدی که درخت زرشک به بار بنشیند شاخه های قدیمی قادر به میوه دهی نخواهند بود تنها جیره ی غذایی شاخه های جدید و تازه روییده را محدود خواهند نمود، پس بهتر است هرس شوند که منابع غذایی شاخه های جوان و تازه محدود نشود.
معمولا در سال های ابتدایی کاشت نهال زرشک، باغداران عملیات سنگینی برای هرس سالانه نهال انجام نخواهند دا و با توجه به ارتفاع کمی که ارقام نهال زرشک در طول عمر خود می‌گیرند نیز نباید هرس های غیر اصولی روی درختچه های کوتاه قامتت و نسبتا عریض صورت داد به همین منظور بنا به توصیه کارشناسان مجرب برتر نهال مطلوب است تا گونه را در
سال های ابتدا هرس فرم دهی نمود تا ضمن گرفتن استحکام بیشتر، فرم و تنه اصلی درختچه نیز حفظ شود. احتمالا تاکنون نام هرس سندانی ب۶ گوشتان رسیده است، واژه ای نسبتا تخصصی که در عملیات های باغبانی بسیار رایج است و زمانی به کار میرود که یک درخت دارای چند تنه باشد. پس از گذشت ۴ الی ۵ سال از زمان کاشت نهال زرشک، درختچه های پهن و چندتنه ای را مشاهده خواهید کرد که لازم است پاجوش های اضافه ی آن به کمک هرس سندانی حذف و بریده شوند تا شاهد تراکم درختچه های فرعی اطراف درختچه اصلی نباشیم و مطلوب است آیت عملیات هر ساله به صورت منظم تکرار سود تا تاثیر مثبت خود را نشان دهد.
فواید هرس درختان زرشک:
_ حذف شاخه های مزاحم، خشک شده، آفت زده و مریض و شکسته جهت حفظ و تامین سلامت گیاه.
_ ایجاد شرایط مناسب جهت ورود نور و هوا به درون شاخساره و خلوت کردن نقاط شلوغ و متراکم آن به منظور ایجاد امکان تولید محصول بیشتر و مرغوب تر.
_ ایجاد شکل ویژه در شاخسار گیاه، این امر به ویژه در میوه کاری و نیز در شکل سازی گیاهان جهت تزئین باغ و باغچه از اهمیت خاصی برخوردار است.
_ ایجاد تعادل بین شاخساره و ریشه، به ویژه هنگام نشاء کاری و جا به جا کردن گیاه، جهت تضمین موفقیت و ایجاد امکان رشد اولیه سریع تر برای گیاه.
_ جوان ساختن درختان مسن از طریق حذف شاخه های پیر و وادار کردن درخت به تولید شاخه های جدید، جهت بالا بردن قدرت باردهی آن.
_ پیش یا پس انداختن باروری گیاه و تنظیم گلدهی و ایجاد تعادل بین رشد رویشی و میزان محصول و بالا بردن کیفیت فرآورده تولید شده.
_ محدود کردم رشد و کوتاه ساختن گیاه برای تسهیل عملیاتی مانند سمپاشی و برداشت محصول.
نحوه ی هرس درختان زرشک:
اگر بخواهیم تخصصی تر در رابطه با نحوه ی هرس درختان زرشک صحبت کنیم، می‌توانیم نهال و شیوه های اصلاح این درختان سودآور را در طی ۵ مرحله اصلی و حساس این گونه بیان کنیم:
۱. جداسازی کانل شاخه های بارده و دارای محصول از قسمت های انتهایی، که در این باره در قسمت های قبلی مقاله سخن گفتیم تنها نکته جامانده نیز آن است که این کار باید به وسیله قیچی باغبانی و تخصصی ضدعفونی شده صورت گیرد.
۲. حذف اصولی پاجوش ها ی اصولی به منظور جلوگیری از متراکم شدن اطراف درختچه اصلی، اگر در خاطرتان باشد در این باره نیز مطالبی گفته شد و بهتر است بدانید که این کار با هدف دفع آفاتی همچون زنبور سرشاخه خوار و تقویت درختچه زرشک صورت میگیرد تا منابع غذایی ریشه محدود نشود.
۳. از بین بردن تنه جوش های فرعی روییده بر سطح تنه اصلی، اگر به درختچه های ۱ الی۳ متری زرشک دقت کرده باشید مشاهده خواهید کرد که بر سطح تنه اصلی، تنه جوش هایی فرعی روییده است که برای حفظ سلامت درختچه، این تنه جوش ها تا ارتفاع حداقل ۴۵ الی ۵۰ سانتی متری از سطح زمین حذف شوند.
۴. جداسازی تنه های مرکز درختچه های زرشک، آیا تا کنون به این فکر کرده اید که چرا خرید نهال زرشک برای نواحی نسبتا خشک و کم آب شرق کشور همچون قائنات خراسان توصیه میشود. علی رغم این که در این نواحی تابستان های خشک و کم بارش و همچنین وزش بادهای سخت و شدید را داریم؟ همانگونه که میدانید درختچه های زرشک تنها به صورت یک تنه ای رشد نمی‌کنند و د ظاهر دارای حداکثر ۵ تنه اصلی هستند که سبب ساز فرم اصلی درخت به سان دایره ای مدور خواهد شد. برای این کار تنه های اضافه را حذف و جداسازی مینماییم و تنها ۵ تنه را حفظ میکنیم تا فضای داخل درختچه تو خالی باقی بماند.
هدف اصلی از این طریقه ی هرس درخت زرشک آن است که:
. ایجاد تهویه ی مناسب میان شاخه ها و تنه های درخت
. کاهش تراکم تاج درخت زرشک به منظور دریافت نور خورشید توسط قسمت های مرکزی گونه ها
. افزایش تهویه و نوررسانی نیز خود سبب ساز افزایش عملکرد و بازدهی درختان زرشک خواهد شد
. شکل دادن و فرم دهی مدور به درختچه های زرشک سبب میشود تا شرایط برای برداشت محصول و همچنین کاهش دور ریز محصولات فراهم باشد
. این فرم چند تنه ای و مدور سبب ایجاد سازگاری و مقاومت در هنگام وزش باد های شدید در نواحی خشک و بیابانی خواهد شد.
۵. کاهش تراکم شاخه های نزدیک به هم در درختچه های نوپا و تازه بالغ به منظور حفظ کیفیت محصولات در هنگام برداشت و همچنین عدم غبار گرفتگی شاخه ها، باغداران مجرب با کسب مشورت و راهنمایی از کارشناسان متخصص مراکز فروش نهال زرشک، اقدم حذف و جداسازی شاخه های نزدیک به هم درختچه ها خواهند کرد تا همزمان به باروری درختان نیز کمک شود.
زمان هرس درختان زرشک:
حال که به روش های اولیه و تخصصی هرس درختان زرشک آشنا شدیم به زمان بندی هرس درختان زرشک میپردازیم.
همانطور که میدانید مناسب ترین زمان برای انجام عملیات هرس باغ براساس شرایط محیطی و آب و هوایی و همچنین وضعیت سلامت درختان باغ خود توسط خود باغدار تعيين میشود. اگر شما بی تجربه و ناآگاه در این زمینه هستید بهتر است ریسک نکنید و حتما به دنبال نهالستان هایی معتبر و رسمی با کادری حرفه ای باشید و پس از تحقیق فراوان و یافتن نهالستانی قابل اعتماد در این زمینه مشاوره بگیرید و سپس وارد عملیات شوید. از جمله مهم ترین مواردی که باید در رابطه با آن مشاوره بگیرید:
_ بهترین زمان برای هرس:
_ بهترین روش هرس درختان باغ با توجه به شـرایط اقلیمی و سن درختان که باید پس از بازدید کارشناس در این زمینه مشخص شود.
_ شدت هرس سالانه درختان و...
هیچ باغبانی نمی‌توانند زمان مناسبی را برای هرس درختان زرشک به دقت بیان کند زیرا این زمان به آب و هوای منطقه، نوع و شدت هرس و همچنین فاصله بین درختان بستگی دارد. اما طبق تجربه بهترین زمان برای هرس منظم سالانه درختان خزان پذیر فصل زمستان یعنی از ابتدای آبان تا پایان بهمن ماه است. زیرا در آن زمان ریشه درختان خوابیده و امکان هرس وجود دارد، در واقع پس از شروع اولین برگ ریزی می‌توانید هرس را شروع کنید و تا زمانی که درختان زرشک شروع به شکوفه دادن میکنند فرصت هرس دارید. هرس زمستانه یا خشک و هرس تابستانه یا سبز نیز در دسته بندی کلی دوره های مناسب هرس قرار می‌گیرند که در حالت اول یعنی هرس خشک بهتر است هرس فرم دهی و استحکام انجام شود و در حالت دوم یعنی هرس سبز بهتر است پس از برداشت محصولات اقدام به هرس باردهی کنید.
هنگام هرس درختان زرشک باید مراقب بود که به تنه های درختان آسیبی نرسد و یا شاخه های جوان و سالمی که به تازگی جوانه زده اند به طور تصادفی قطع نشوند و در صورت امکان برش ها را مورب و عمودی انجام داد و حدالامکان از خم شدن بی دلیل شاخه های درختچه ی زرشک اجتناب کنید تا درختان سالم و پربار تری داشته باشید.
در نهالستان [یشیل نهال] به ارائه بهترین و باکیفیت‌ترین نهال‌ها افتخار میکنیم. هدف ما کمک به شما در ایجاد باغ‌ها و مزارع سرسبز و پربار است. در مجموعه ما می‌توانید انواع نهال‌های میوه، درختان زینتی، و گیاهان مختلف را پیدا کنید.
برای کسب اطلاعات بیشتر، مشاهده محصولات متنوع، و دریافت مشاوره تخصصی، شما را دعوت میکنیم تا به صفحه اصلی نهالستان ما سر بزنید. در این صفحه می‌توانید تمامی اطلاعات مورد نیاز برای خرید اینترنتی نهال زرشک یا قیمت نهال زرشک و انگور و ... های باکیفیت را به دست آورید و با اطمینان کامل خرید کنید.
منتظر حضور شما هستیم تا تجربه‌ای بی‌نظیر از خرید نهال داشته باشید و به باغ یا مزرعه خود جان تازه‌ای ببخشید.
