هرس درختان و نهال زیتون
آشنایی با درختان زیتون:
زيتون با نام علمی olea europaea تقریبا ۲۰ گونه درختان کوچک از خانواده زیتونیان وجود دارد و در جهان کهن از حوزه دریای مدیترانه، شمال آفرقا، جنوب شرقی آسیا، شمال تا جنوب چین، اسکاتلند و شرق استرالیا پراکندگی گسترده ای داشته اند.
درخت زیتون از خانواده گیاهان oleaceae محسوب میشوند. جالب است که بدانید که این گیاهان تنها درختان بومی حوضه مدیترانه هستند و بیش از هزاران سال است که توسط انسان ها کشت میشود.
درخت زیتون همیشه سبز است و مانند درختان سنجد جز درختان میوه است. عمر زیادی دارد و میتون آن را دارای عمر جاویدان هم هست، زیرا با از بین رفتن ریشه آن، دوباره توسط پاجوش ها احیا میشود، میوه این گیاه یک شفت است.
از نظر ظاهر درختان زیتون تفاوت زیادی با یک دیگر دارند و از درختچه تا درختی بلند بین آن ها مشاهده میشود.
اهمیت این درختان به تولید میوه و روغنی است که از آن می‌گیرند. زیتون و روغن زیتون با داشتن ارزش غذایی فوق العاده ی خود، میتوانند در کنار بسیاری از غذاها استفاده شوند و باید گفت که در بسیاری از کشور ها از آمریکای جنوبی گرفته تا چین و استرالیا، تولیدات این درخت طرفدار بسیاری دارد.
از طرف دیگر، این درختان چوب بسیار با کیفیتی دارند، به عنوان مثال تعدادی درخت زیتون در کشور پرتغال است که نزدیک به ۳۵۰۰ سال قدمت دارد. تصویر نمادین زیتون را نیز نباید فراموش کرد.
شاخه های زیتون با نوع رویش خود سالهاست که اهمیت معنوی پیدا کرده و نمایانگر شکوه و صلح هستند.
قدمت برخی از درختان و نهال زیتون ایتالیا را به اولین سال های امپراطوری یا حتی روزهای جمهوری روم نسبت میدهند، اما همیشه سن چنین درختان باستانی در زمان رشد مورد تردید قرار میگیرد و شناسایی آن ها با توصیفات قدیمی دشوارتر است.
درختان تحت پرورش به ندرت به ارتفاع بیش از ۱۵ متر میرسند، ۵۰ فوت و معمولا در فرانسه و ایتالیا به وسیله هرس کردن های زیاد به ابعاد بسیار محدودتر منحصر میشوند.
چوب آن که به رنگ زرد با قهوه ای مایل به سبز روشن است اغلب به ته رنگ تیره تری رگه دار شده است و بسیار سخت و متراکم است.
درختان زیتون کاملا مقاوم هستند و این ویژگی را به لطف ریشه های محکم خود به دست آورده اند. ریشه در این درختان کم عمق اما کاملا کاملا پهن و گسترده با یک پایه بنیادی قوی است.
ریشه عمودی، یکی از ویژگی های خاص درختان است که آنها را به هویچ شبیه می‌کند. این ریشه ها بسیار بزرگ هستند و تعداد آن ها کم است و به صورت عمودی در دل خاک رشد میکنند. در نتیجه میتوانند یک پایه ثابت و مقاوم برای درخت ایجاد کنند؛ به طوری که حتی در شرایط خشکسالی امکان جذب رطوبت توسط این ریشه ها وجود دارد.
شکل تنه درخت زیتون خیلی نامنظم است یعنی تنه درخت صاف و عمودی رشد نمی‌کند و اغلب برجستگی ها و غده هایی روی تنه و شاخه های آن مشاهده میشود. تنه درختان زیتون معمولا به شکل گسترده با کمی پیچ و تاب رشد می‌کند.
این تنه ها میتوانند یک یا چند ساقه داشته باشند که در سطح زمین به یک تنه میرسند. درختانی که به صورت طبیعی رشد میکنند اغلب ساقه های گسترده تر و با پیچ و خم بیشتری دارند. اما با مراقبت از الگوی رشد میتوان شکل آن ها را گرد و جذاب کرد.
برگ درخت زیتون باریک و به رنگ سبز تیره و ضخیم بوده و روی برگ درخت زیتون صاف است اما در قسمت زیرین کرک هایی وجود دارد که نقش این کرک ها در برگ ها جلوگیری از تبخیر آب در موقع گرما و خشکی هوا می باشد. گل زیتون دارای چهار گلبرگ و دو پرچم است و گل آذین آن خوشه ای است. تعداد گل در هر خوشه و همچنین در تمام درخت خیلی زیاد است.
خواص زیتون و برگِ زیتون:
_زیتون سیاه و سبز دارای آنتی اکسیدان
_ضد پیری و جوان کننده پوست
_یک ضدآفتاب طبیعی است
_روشن کننده پوست طبیعی
_باعث تقویت رشد مو میشود
_یبوست و اسهال را درمان می‌کند
_برای دستگاه گوارش و معده مفید است
_دارای ویتامین A است
_مناسب برای مادران باردار جهت تقویت سیستم ایمنی
_مفید برای کودکان در سن رشد
_ضد سرطان طبیعی است
_تنظیم کننده فشار خون
_برگ زیتون منبع غنی آنتی اکسیدان
_برگ زیتون دارای ویژگی های ضدالتهابی
_برگ زیتون برای پیشگیری از سرطان
_برگ زیتون برای رشد استخوان
_برگ زیتون دارای خواص ضدویروسی و ضدباکتریایی
_برگ زیتون برای کمک به کاهش کلسترول
_برگ زیتون دارای خواص ضدقارچی
_عصاره برگ زیتون دارای خواص ضد مالاریایی
_برگ زیتون برای کاهش ضخامت پوست
_برگ زیتون برای درمان ورم مفاصل
_برگ زیتون برای افزایش و تقویت انرژی بدون کافئین
_برگ زیتون برای تسکین سرماخوردگی
_برگ زیتون برای جلوگیری از بیماری های قلبی
_برگ زیتون برای حفظ لخته شدن مناسب خون
_عصاره برگ زیتون برای درمان دیابت
_عصاره برگ زیتون برای درمان فلج اطفال
_عصاره برگ زیتون برای افزایش جریان خون در شریان های کرونی
_عصاره برگ زیتون برای درمان آلرژیک
در مورد نهال بیشتر بخوانید : مزایا و معایب گردو پیوندی
هرس درختان زیتون:
هرس یکی از مهم ترین مراحل ساخت باغ میباشد که تحت یک سری مراحل بوده و بسته به نیاز درخت و نوع نژاد توسط متخصصین هرس، سالانه یا هرچند سال یکبار انجام میشود.
علت هرس درختان زیتون:
_ افزایش عمر اقتصادی درختان زیتون
_ حفظ سلامت و بقای درخت
_ بهبود عملکرد سالانه درختان زیتون در هکتار
_ ارتقای کیفیت محصولات و گسترش بازارهای فروش محصولات داخلی و خارجی
_ افزایش قدرت تنه درختان و حفظ باروری
و... صورت میگیرد. قسمت هایی از درختان را که آلوده، مریض یا خشک شده اند جدا کرده و حذف میکنیم تا عامل بیماری به قسمت های دیگر ( شاخه ها و برگ های جدید و سالم) وجود داشته باشد.
برخی از انواع نهال های میوه هر چند سال یک بار نیاز به هرس دارند، اما به دلیل تراکم بالای شاخه و برگ درختان زیتون، باید هرسال این درخت را هرس کرد تا در سال بعد به طور کامل متوجه مزایای این هرس برای ارقام باشید. البته این که این درخت دارای تراکم شاخه و برگ زیاد است، نکته منفی نیست، اما یک راه مطمئن برای محافظت در برابر سرمازدگی در فصول سرد سال است.
با وجود سایر درختان میوه که خزان پذیر هستند، زیتون جزو درختان همیشه سبز است و در هرس این درخت باید به این موضوع توجه کرد و هرس باید با دقت زیر نظر متخصص انجام شود. شاید تعجب کنید که چرا همیشه تاثیر میشود که هرس زیتون باید به افراد متخصص و با تجربه سپرده شود. برای پاسخ به این سوال باید بدانید که زیتون ها مانند سایر گیاهان موجودات زنده ای هستند و تمام اندام های آن زنده و پویا هستند، بنابراین برای حفظ سلامت و افزایش کارایی آن از طریق هرس باید اطلاعات کاملی از ویژگی های بیولوژیکی و فیزیولوژیکی آن ها داشته باشیم. به عنوان مثال باید بدانید که شاخه های نهال زیتون بسیار نرم و منعطف هستند، یعنی هر ساله شاخه های جوان و تازه ای روی سطح درخت ظاهر میشوند که خاصیت جهت گیری نور دارند و به سمتی متمایل میشوند که در آن جهت نور خورشید می‌تابد و این خود باعث میشود شکل درخت ناهموار باشد و در حین عملیات هرس باید شکل درخت به گونه ای باشد که کاملا قرنیه باشد.
رابطه هرس با فیزیولوژی درختان زیتون:
هرس در متابولیسم درخت تغییرات عمده ای ایجاد می‌کند، بنابراین شخص هرس کننده باید حداقل اطلاعات در مورد زندگی درخت را داشته باشد که قسمتی از آن ها در زیر به طور اختصار شرح داده شده است:
۱) ایجاد تعادل غذایی:
با کمک هرس میتوان بین اندام های موجود در خاک که وظیفه جذب مواد معدنی را دارند با اندام های هوایی که وظیفه ی جذب کربن هوا و نهایتا سوخت و ساز و بالاخره تولید میوه را دارند تعادل ایجاد کرده تا محصول کافی برداشت شود.
۲) گرایش های فتوتروپیسم:
به علت تمایل به گرایش شاخه ها به سمت نور خورشید در بعضی موارد قرنیه شدن شاخه ها به هم میخورد وظیفه هرس کننده اصلاح این پدیده و ایجاد شاخه های سالم و قوی و متعادل و قرنیه است.
۳) رشد و نمو پاجوش ها:
در درختان جوان بارده، پاجوش ها مزاحم بوده و از مواد غذایی و رطوبت برای رشد و نمو و ایجاد اندام های چربی خود استفاده و در تغذیه کافی درخت و تولید میوه مانعی ایجاد میکنند. به این پاجوش ها نباید اجازه رشد و نمو داده شود و بلافاصله پس از ظاهر شدن قطع گردند.
در درختان سالمند و در حال نابودی کم بارده پاجوش ها مفید هستند. در این حال قوی ترین، سالم تربن و مناسب ترین پاجوش ها را انتخاب، نگهداری و بقیه حذف میشوند ، پس از رشد کافی تبدیل به درختان باروری میشوند که جایگزین درخت سالمند اصلی که قطع شده است میشوند.
* انواع هرس درختان زیتون:
_ هرس فرم دهی:
این نوع هرس در نهال های جوان انجام میشود، هدف از آن حفظ و نگهداری ۳ تا ۵ شاخه اصلی که بعدها استخوان بندی درخت را تشکیل میدهند به صورت متعادل و قرنیه در ارتفاع ۶۰ تا ۸۰ سانتی متری شاقه اصلی نهال است به طوری که اجرای عملیات زراعی به سهولت انجام پذیر بوده، شاخه های قوی انتخاب شده در مقابل تابش اشعه خورشید، بادهای شدید و سنگینی برف، تحمل کافی داشته باشند.
در هرس فرم دهی دو هدف اصلی مدنظر هرس کنند است؛
۱. کنترل ارتفاع نهال
۲. حذف شاخه های اصلی و فرعی زائد و حفظ و نگه داری ۳ تا ۵ شاخه قوی و سالم و قرنیه در ارتفاع ۶۰ تا ۸۰ سانتی متری ساقه اصلی نهال.
شاخه های اصلی که با هدف پایه و اساس شکل گیری درخت نگهداری میشوند، باید کوتاه، قوی، قرنیه، متعادل و با فاصله کافی از همدیگر باشند تا نور خورشید و جریان هوا در تمام اندام ها حضور یابند.
_ درمورد زمان اولین هرس روی نهال نظریه های متفاوتی وچود دارد:
۱. امروزه اولین هرس روی نهال های گلدانی یکساله به منظور تک شاخه کردن درخت آینده انجل میگیرد تا برداشت با تکان دهنده ها که در آینده استفاده از ماشین های تکان دهنده ی برداشت در باغات زیتون که گریزی از آن نیست میسر باشد. چه نهال در زمین اصلی کاشته شده باشد یا در گلدان، در هرس شکل دادن اولین انشعاب شاخه ها روی ساقه اصلی از ارتفاع ۶۰ تا ۸۰ سانتی متری شکل میگیرد که ۳ تا ۵ شاخه انتخاب و نگهداری میشوند.
۲. در مناطق خشک که نهال ها در زمین اصلی کاشته میشوند هدف اصلی تولید ریشه های سالم و کافی و سریع در خاک است زیرا این ریشه ها از عوامل ازدیاد مقاومت به خشکی خاک خواهد بود برای رسیدم به این هدف پس از کاشت نهال در زمین اصلی ۲ تا ۳ سال به شاخه ها اجازه ی رشد طبیعی داده شود. پس از قوی شدن کامل ساقه اصلی که در این مدت شاخه های جانبی آن را از اشعه ی سوزان آفتاب حفظ کرده اند و ریشه ها به حد کافی در خاک گسترش یافته اند از ارتفاع مزبور روی شاخه اصلی ۳ تا ۵ شاخه اصلی نگهداری و بقیه قطع شوند در روی شاخه های اصلی مزبور شاخه های ثانوی رشد کرده و درخت تدریجا فرم چتری میگیرد.
_ هرس باردهی:
میوه ی زیتون روی شاخه های سال دوم تشکیل میگردد. از خصوصیات اصلی و بارز درخت زیتون تمایل آن به باردهی بیش از اندازه و آنچه که مواد غذایی از خاک دریافت میکنند، میباشد.
در سال های اولیه باردهی تعداد زیادی شاخه های سال دوم بارور تشکیل میگردد. این شاخه های جوان در اثر تحمل وزن میوه خمیده میشوند از محل انحنا آن ها ظاهر می‌گردند به تدریج که شاهد ها مسن تر میشوند و رشد زایشی ( میوه دهی) زیاد میشود و به حدی میرسد که تعادل بین رشد زایشی و رویشی به هم میخورد، تدریجا درخت نمیتواند شاخه های جدید و جوان سال اول تولید کند تا سال بعد بارآوردند در نتیجه از میزان محصول درخت کاسته میشود. قبل از این که درخت به این مرحله برسد با حذف شاخه های زائد و غیربارده، باید امکان استفاده شاخه های جوان باقی مانده از شیره نباتی کافی را فراهم نمود تا در سال های آینده در میزان محصول نقصانی پدید نیاید.
برای حذف مقدار شاخه های زائد که فقط با هرس ملایم انجام میگیرد بهترین راهنما رسد شاخه های سال قبل درخت است:
۱. چنانچه طول این شاخه بیش از ۳۰ سانتی متر باشد شاخه ها قوی هستند و قادر به تولید محصول و حفظ شاخه های جوان سال اول بوده بار کافی تولید میکنند. پس هرس باید خیلی ملایم باشو و از چند سانتی متر تجاوز نکند.
۲. چنانچه رشد شاخه های سال قبل بین ۱۵ تا ۳۰ سانتی متر باشد هرس متوسط شاخه ها نیاز است.
۳. در صورتی که رشد این شاخه کمتر از ۱۵ سانتی متر و شاخه ها ضعیف و باریک باشند هرس شدید تری احتیاج است تا با حذف شاخه های بیشتر امکان بهره گیری بیشتر از مواد غذایی برای شاخه های باقی مانده فراهم شود. پس هدف از هری باردهی حفظ و نگهداری هرچه بیشتر شاخه های قوی و سالم و خوش رشد با فواصل کافی سال اول است که در سال آینده میزان محصول درخت را رقم خواهد زد و در عین حال هدف دیگر هرس باردهی حذف شاخه های بی فایده و مزاحم و سایه اندازی چند ساله است که از سن باردهی
آن ها گذشته و ضعیف و فاقد شاخه های جوان سال اول هستند.
_ هرس جوان سازی:
تدریجا که بر سن درخت زیتون افزوده میشود و شاخه های اصلی که اسکلت درخت را تشکیل میدهند و شاخه های بارآور در روی آت عا به وجود می‌آیند در اثر پیری قادر تامین مواد غذایی و گردش صحیح شیره ی پرورده برای تولید محصول، کافی نیستند در صورتی که ساقه اصلی درخت هنوز سالم و قوی بوده و به حیات خود ادامه میدهد.
در این حالت به سه صورت زیر درختان جوان خواهند شد:
۱. چنانچه روی هر یک از شاخه های اصلی کهنه و قدیمی شاخه های جوان به قطر ۶ تا ۱۰ سانتی متر وجود داشته باشند این شاخه های جوان تر جایگزین شاخه اصلی شده و شاخه اصلی قطع میگردد.
۲. چنانچه نابودی شاخه های اصلی به حدی است ۶ ۸تی فاقد شاخه های جوان هستند ار سال مبادرت به قطع یکی از ۳ تا ۴ شاخه اصلی اسکلت بندی درخت میشود به طوری که در طول مدت هرس کامل هم میتوان از،سایر شاخه های کهنه که باقی مانده اند کمی محصول برداشت نمود و هم از محل قطع شاخه اول شاخه ای جوان رشد کرده و تدریجا محصول خواهند داد، به طوری که بعد از ۵ سال که تمامی شاخه های اصلی حذف و قطع میشود و درختی جوان با کم و بیش محصول، جایگزین درخت اولی میشود.
۳. برای شروع سریع تر باردهی و جایگزین واریته های مناسب به جای واریته ی قبلی پس از قطع شاخه های اصلی درخت، آن را با پیوندک های مورد نظر پیوند تاجی می‌زنند تا در ضمن جوان شدن درخت تعویض واریته نیز انجام پذیرفته باشد.
_ هرس تجدید حیات:
چنانچه ساقه ی اصلی درخت در اثر پیری مفرط که غالبا تو خالی و سوراخ و میان تهی میشوند قادر به انجام وظایف حیاتی خود نباشند یا در اثر یخبندان شدید ساقه اصلی از بین رفته باشد هرس تجدید حیات انجام میشود. در این هرس ساقه ی اصلی و بی فایده قطع میشود تدریجا از محل برجستگی های موجود در آن قسمت از ساقه که در زیر خاک قرار دارد ریشه های فراوان و شاخه های جوان شروع به رسد و نمو میکنند که در سال سوم یک یا دو شاخه قوی را نگهداری و بقیه حذف میشوند تدریجا درختی جدید و جوان جایگزین درختی کهنسال سابق میشود.
در نهالستان [یشیل نهال] به ارائه بهترین و باکیفیت‌ترین نهال‌ها افتخار میکنیم. هدف ما کمک به شما در ایجاد باغ‌ها و مزارع سرسبز و پربار است. در مجموعه ما می‌توانید انواع نهال‌های میوه، درختان زینتی، و گیاهان مختلف را پیدا کنید.
برای کسب اطلاعات بیشتر، مشاهده محصولات متنوع، و دریافت مشاوره تخصصی، شما را دعوت میکنیم تا به صفحه اصلی نهالستان ما سر بزنید. در این صفحه می‌توانید تمامی اطلاعات مورد نیاز برای خرید نهال زیتون یا قیمت نهال زیتون و انگور و ... های باکیفیت را به دست آورید و با اطمینان کامل خرید کنید.
منتظر حضور شما هستیم تا تجربه‌ای بی‌نظیر از خرید نهال داشته باشید و به باغ یا مزرعه خود جان تازه‌ای ببخشید.
